ජේත්තුකාර රස්තියාදුව

අද ඊයේ නෙවෙයි කාලයක ඉඳන් ලංකාවේ හින්දි චිත්‍රපට උන්මාදයක් තිබුණා. අතීතයේදිත් බොලිවුඩ් තරු වුණු දිලිප් කුමාර්, රාජ් කපුර්, දේව් ආනන්ද වගේ නළුවන්ට ලාංකික සිනමා ලෝලියෝ ආදරේ කළා. හැබැයි ඒ අතීතයේ හින්දි තරුවලට අභියෝග කරන මට්ටමට සිංහල සිනමාවේ නළුවෝ හිටියා. ගාමිණී, විජය, රවීන්ද්‍ර, ටෝනි වගේ සුපිරි තරු හින්දි තරු මට්ටමේ නැතිනම් ඊටත් එහායින් හිටියේ. ඒත් අද වෙද්දී සිංහල සිනමාවේ තරු ගුණය තියෙන නළුවෝ නෑ. නිළියෝ ගැනත් කියන්න තියෙන්නෙ ඒ දේමයි. එදා නාර්ගීස්ට, මීනා කුමාරිට, ඩිම්පල් කපාඩියාට සමානව සිංහල සිනමාවේ රුක්මණී දේවි, සන්ධ්‍යා කුමාරි, අනුලා රණවීර, පුණ්‍යා හීන්දෙණිය වගේ සුපිරි නිළියෝ හිටියා. අද ඒ වගේ තරු නෑ. ඒ නිසා තමයි පූජා උමා ශංකර්ලා අද සිංහල සිනමාව ආක්‍රමණය කරලා තියෙන්නේ. කොහොම වුණත් මේ දවස්වල ලාංකේය සිනමා රසිකයෝ උන්මාදයට පත් කරපු හින්දි චිත්‍රපටයක් රස්තියාදුකාරයාට නරඹන්න ලැබුණා. චිත්‍රපටයේ නම ආශික් -2. ඒ කියන්නේ ‘උමතුව‘ කියන තේරුම. වෙලාවට ලංකාවේ බෞද්ධ සංවිධාන හින්දි චිත්‍රපට නොබලන්නේ. එහෙම වුණා නම්  අනිවාර්යයෙන් ආශික් - 2 ලංකාවේ තහනමට ලක් වෙනවා. මොකද මේ චිත්‍රපටයේ ප්‍රධාන නළුවා චිත්‍රපටය පටන් ගත්තු වෙලාවේ ඉඳන් කරන්නේ බොන එකමයි. සැන්ඩි නැතිව, බයිට් නැතිව බෝතල් ගණනාවක් කටේ තියාගෙනම ඉවර කරනවා. මෙයා ගායකයෙක්. නම රාහුල් ජයිකර් (ආදිත්‍ය රෝයි කපුර්). එයාගේ ජීවිතය කියන්නේ මත්පැන්. ඉන්දියාවේ සුපිරි ගායකයා වුණු රාහුල් බීම නිසාම පිරිහෙනවා. ඒත් දවසක අෑත කුඩා අවන් හලකදී ඔහුගෙම ගීතයක් ගයන ගායිකාවක් ඔහුට හමු වෙනවා. ඇය අරෝහි ෂිර්කේ (සර්දා කපුර්). රාහුල් ඇයව ජනප්‍රිය ගායිකාවක් බවට පත් කරනවා. ඔහු ගී ගැයීමෙන් අෑත් වෙනවා. දුටු දා සිටම ඇයට පෙම් කරන ඔහු ඇය ජනප්‍රිය වෙත්දී තව තවත් මධු විතට ඇදෙනවා. ජනප්‍රියත්වය හීන වෙද්දී ඔහු දුප්පතෙක් වෙනවා. මධු විතට ඇගෙන් මුදල් සොරා ගන්නා තැනට ඔහු පත් වෙනවා. දැන් අරෝහි ගායිකාවක පමණක් නොව නිළියක්. ඇගේ දියුණුවට ඇති බාධාව තමා බව වටහා ගන්න රාහුල් සිය දිවි හානි කර ගන්නවා. ආශික් - 2 තිර ගත වෙන්නේ 2013 අවුරුද්දේ. මීට අවුරුදු තිහකට පෙරයි ‘අභිමාන්’ තිරගත වෙන්නේ. එයත් ගායකයකු වටා ගෙතුණ කතාවක්. ඒ දවස්වල අභිමාන් ප්‍රචාරක පටයේ කියැවුණේ මෙහෙම පාඨයක්. ඔවුන් දෙදෙනා එක් කළේද සංගීතයයි. වෙන් කළේද සංගීතයයි. සුබීර් කුමාර් (අමිතාබ් භච්චන්) ඉන්දියාවේ ජනප්‍රියම ගායකයා. මධු බඳුනක්, දුම් වැටියක් ඔහු අත තිබුණත් ඔහු මත්පැනට දැඩිව ඇබ්බැහි වූවෙක් නොවෙයි. ඔහුට උමා දේවිගේ (ජයා බහදුරි) ගායනයක් මුලින්ම ඇහෙන්නේ. අනතුරුව සාම්ප්‍රදායික ඉන්දියානු කුල කුමරියක වන උමාව ඔහු විවාහ කර ගන්නවා. ඇගේ පියාගෙන් රාගධාරි සංගීතය හදාරපු ඇය ටික කලකින් සුබීර්ට වඩා ජනප්‍රිය වෙනවා. සුබීර්ට ඇති ජනප්‍රියතාව අඩු වෙමින් උමා පෙරමුණට එනවා. මෙයින් මානසිකව ඇද වැටෙන සුබීර් ඇයට බැන වැදීම නිසා ඇය ආපසු සිය පියා වෙත යනවා. ඇගේ කුස සිටින දරුවාත් ප්‍රසූතියේදී මිය යනවා. ඇය කම්පාවට පත්ව කතා නොකර හැඟීම් විරහිතව ඉන්නවා. ඇය සුවපත් වන්නට නම් ඇගේ ඇසින් කඳුළු පිට විය යුතුයි. අවසානයේ ඇය ප්‍රසංග වේදිකාවක සුබීර් ගී ගයනු අසා සිටිනවා. ඒ ඔවුන්ගේ මධු සමය දා ගැයූ ගීයයි. ඇගේ නෙතින් කඳුළු කඩා වැටෙනවා. සුබීර් හා එක්ව ඇය යළි ගී ගයනවා. ආශික් - 2ට වෙනස්ව යළි එක්වීමකින් ශුභදායි ලෙස අභිමාන් නිමාවට පත් වෙනවා. උමා, සුබීර්ට ආදරය කරනවා. ඒත් සුබීර්ට වැදගත් වන්නේ ගායකයකු ලෙස ඔහුට ඇති පිළිගැනීම. ඔහුගේ රසිකයන් උමා වටා රොක් වෙද්දී ඔහු නොසන්සුන් වෙන්නේ ඒ නිසයි. ඉන්දියාව කියන්නේ පිතෘ මූලික සමාජයක්. මහා ඉහළින් බල පවත්වන රටක්. එතැනදී පිරිමියා තමයි මුල් තැන ගන්නේ. ගැහැනිය පිරිමියාට යටත් දෙවැනි පන්තියේ පුර වැසියෙක් විදියට ගණන් ගැනෙන්නේ. නිදහස්කාමී ජීවිතයක් ගත කරන චිත්‍රා වෙනුවට සුබීර් තෝරා ගන්නේ උමාව. ඒ උමාගෙන් සුබීර් සාම්ප්‍රදායික ඉන්දියානු කුල කාන්තාව දකින නිසා. ඇත්ත ජීවිතයෙත් ජයා බහදුරි අමිතාබ් භච්චන්ගේ බිරිය වෙන්නේ මේ නිසාම වෙන්න ඇති. ‘අභිමාන්’ අවසන් වෙන්නේ යළිත් සුබීර් කුමාර්, උමා දේවි සමඟ ප්‍රසංග වේදිකාවට එක් වෙමින්. උමා නිසාම අහිමි වුණු ජනප්‍රියත්වය යළි උමා නිසාම ලබා ගනිමින් එක් පැත්තකින් උපන් ගෙයිම මියයන දරුවාත් සමඟ උමා හැඟීම් දැනීම් නැති තත්ත්වයකට පත් වෙන්නෙම යළි සුබීර්ව වේදිකාවට නග්ගන්න. ඔහුගේ අහිමි වුණු ජනප්‍රියත්වය යළි ලබා දෙන්න. ඉන්දියාව තුළ බල පැවැත්වෙන පිරිමියා ප්‍රමුඛයි යන දෘෂ්ටිවාදය සිනමාවට පවා මඟහැර යන්න බෑ. ඒත් 2013දී අපට ආශික් - 2 වල හමුවන ඉන්දියානුවා දියුණු චරිතයක්. රාහුල්, අරෝහි තමාගෙ ගීතය ගයනු අසා සිටිනවා. අරෝහිගේ ගායනය තම ගායනට වඩා උසස් බව ඇය ඉදිරියේ ප්‍රකාශ කරන්න ඔහු පැකිළෙන්නේ නෑ. එතැනින් නොනැවතී ඇය ඉන්දියාවේ ජනප්‍රියම ගායිකාව දක්වා ගෙන යන්නට ඔහු ඇයට උපකාර කරනවා. තමාගේ දුර්වලකම මධුවිත සේ දකින ඔහු ඇගේ දුර්වල තැන ලෙස දකින්නේ තමාවයි. ඔහුගේ ගායන දිවිය පිරිහෙන්නේ මධුවිතට අසීමිතව ලොල් වීම නිසායි. ඒ ආකාරයට අරෝහි තමාට ඇති ආදරය නිසා පිරිහෙන බව රාහුල් අවබෝධ කර ගන්නවා. ඇයට ඇති ආදරය නිසාම ඇගේ සාර්ථකත්වය පතා රාහුල් සිය දිවි නසා ගන්නවා. ‘අභිමාන්’ හි සුබීර් ආත්මාර්ථකාමියකු වන විට ආශික්හි පෙම්වතා, රාහුල් සැබෑ ආදරය යනු ජීවිත පරිත්‍යාගයෙන් හෝ පෙම්වතියගේ යහපත පතන පරාර්ථකාමියෙක්. ‘අභිමාන්’ හි උමා සුබීර් හා එක් වෙන්නේ නීතියෙන්. එහෙත් ආශික් හි අරෝහි රාහුල් වෙත යන්නේ විවාහය ගැන අදහසක් ඇතුව නොවේ. සැබෑ ආදරය යන්නට බලපත්‍ර ඇවැසි නොවන බව ඇය සනාථ කරනවා. ජීවිතය ජීවත් කරවන්නේ ආදරයයි. මධු විතෙහි ගිලුණු රාහුල්ගේ ජීවිතය පණ ගසන්නේ අරෝහිගේ ආදරය හේතුවෙන්. ‘අභිමාන්’ 80 දශකයේ ඉන්දියානු දෘෂ්ටිවාදයේ නියෝජනයක් වන විට ආශික්-2 යනු සමකාලීන ඉන්දියානු දෘෂ්ටිවාදයේ නියෝජනයක් නොවන්නේ ඇයි? චීනය සහ ඇමෙරිකාව සමඟ ලෝකයේ ආධිපත්‍යයට සටන් වදින ඉන්දියාව යනු තවදුරටත් ගෞතම බුදුරජුන්ගේ මවුබිම හෝ අශෝක අධිරාජ්‍යයාගේ දේශය හෝ නොවෙයි. ලෝක වෙළෙඳපොළේ අනෙකුත් හා තරග වදින වාණිජ දේශයක්. මුදලට මුල් තැන ලැබෙන ඉන්දියානු ජන සමාජය තුළ නොපවතින්නක් සැබෑ ආදරය. සැබැවින් නොපවතින සැබෑ ආදරය චිත්‍රපටයක වේශයෙන් හෝ දැකීම ඉන්දියානුවන්ට සහනයක් වෙන්නේ ඒ නිසා. ‘ආශික්’ හි රාහුල් මිය යන්නේ සැබෑ ආදරය යන්නට ශුභදායි එක් වීමක් ඉන්දියාව තුළ නොපවතින නිසාද? කෙසේ වුවත් තවදුරටත් සැබෑ ආදරය යන්න පවතින්නේ රිදී තිරයේ හෝ සාහිත්‍ය නිර්මාණයක සංකල්පයක් ලෙස පමණයි. ආශික් - 2හි අපට හමුවන්නේ නවක මුහුණක්. ඒ ආදිත්‍ය රෝයි කපුර්. බොලිවුඩය පවතින්නේ එකම තරුවකින් නෙවෙයි. දිලිප් කුමාර්, අමිතාබ්, රාජේශ් ඛන්නා වගේ තරු නිවෙද්දී අමීර්, සල්මන්, ෂාරුක් යන ඛාන් ත්‍රිත්වය එනවා. ඊළඟට රන්ධීර් කපුර් බොලිවුඩය ආක්‍රමණය කරනවා. දැන් ආදිත්‍ය රෝයි. ඉතින් බොලිවුඩ් සිනමාව ලෝකෙම ජයගන්න එක පුදුමයක් නෙවෙයි. ඒත් ලංකාවේ අපි තවමත් ගාමිණී, විජය මතක් කරලා හූල්ලනවා. මොකද තවමත් තරු ගුණය තියෙන නළු නිළියෝ ලංකාවෙ ඉපදිලා නැති නිසා.  ලංකාව, ඉන්දියාව වෙනුවට චීනයට දෑත් දිගු කරද්දී ලංකාවේ හැම පාරකම බජාජ් ත්‍රිරෝද රථ, ඉන්දියානු යතුරුපැදි දුවනවා. ඒ වෙනුවට චෙරි ශ්‍රී ශ්‍රී  වගේ  මෝටර් රථ ආවත්, ලංකාවේ සිනමාහල්වලට නම් හින්දි චිත්‍රපට නැතුව ගැලවීමක් නෑ. රට පුරා හතු පිපෙනවා වගේ පවතින වීඩියෝ වෙළෙඳසල්වලට බොලිවුඩ් චිත්‍රපට ආවේ නැත්නම් ඒ තැන්වල රාත්‍රි කොත්තු කඩ දාන්න තමයි වෙන්නේ. කොහොම නමුත් රාහුල් ජයිකර්ගේ සැබෑ ආදරය සිහිපත් කරමින් රස්තියාදුකාරයා සතියක විරාමයකට යන්නම් ජීවිතයත් ඔබම පමණයි මගේ සැනසුමද මගේ වේදනාවද මගේ උමතුවද ඔබම පමණයි

ප්‍රේම සම්බන්ධතා බොහොමයක් සබන් බුබුළු වගේ. කෙටි කාලීන පැවැත්මක් තියෙන්නේ. ඇයි එහෙම ආදර සම්බන්ධතාවලට වැඩි ආයුෂ නැත්තේ? මේ පිළිබඳ කතා කරද්දී, අපි දකින දකින තරුණියන් සමඟ සම්බන්ධතාවකට යන තරුණයන් වගේම, ඒ දේම කරන තරුණියොත් අත් හැරලා දාමු. ඒ අය සුව කරන්න ලංකාවේ කවිච්චියේ ප්‍රතිකාර වගේ සායන නෑනේ.

ආදරයක් විවාහයකට පෙරාතුව අවසන් වීමට පොදු හේතුව විදිහට සලකන්න පුළුවන් නොගැළපීම. මේ නොගැළපීමට හේතු මහා ගොඩක් තියෙනවා. හැබැයි මේ නොගැළපීම ආදර කතාවේ මුල්ම අවධියේත් තියෙනවා. ඒත් විවාහය කියන සන්ධිස්ථානයේදී තමයි මේ කෙස් ගස් වගේ තිබුණු නොගැළපීම් කොස් ගස් වගේ වෙන්නේ.

බුදු දහමෙදී කතා කරනවා හේතුඵලවාදය ගැන. සරලව ගත්තොත් හේතුවක් නිසා ඵලයක් හට ගන්නවා. මේක සොබා දහමට සාධාරණයි. ඒත් සංස්කෘතික ජීවිතයේදී හේතුව කියන්නේ ඵලයට පසුව එන දෙයක්. යම් සිදුවීමකට පසුව තමයි අපි හේතු සොයන්නේ. ඒ කියන්නේ යමක් වුණාට පසුව. ඉතින් ආදරයේදීත් මේ වගේමයි. පෙම්වතාට හෝ පෙම්වතියට වෙන අතක් බලා ගන්න හිතුණාම තමයි නොගැළපීම කියන හේතුව ඉස්මතු වෙන්නේ. ඉතින් ඒ හේතු ජාතිය, දේශය, කුලය, මව සහ පියා ගේ පටන් ධනය, බලය, නිලය වැනි අනන්ත සංඛ්‍යාවක් කාරණා දක්වා දිගු වෙන්න පුළුවන්.

අතීතයේදී බිඳුණු ප්‍රේමය වෙනුවෙන් ජීවිත කාලය හුදෙකලාව ගත කරපු පෙම්වතුන් හිටියා. එහෙම නැතිනම් සිය දිවි නසා ගත්තු, මත්පැනට ඇබ්බැහි වුණු පෙම්වතුන් සුලබව හිටියා. ඒත් ඒ අසූව දශකයට පෙරාතුව. එතැනින් පසුව විවෘත ආර්ථිකෙත් එක්ක ශුද්ධ වූ දේ පවා විකිණෙන්න ගන්නවා. එතැනදී ආදරය පවා තවදුරටත් නිර්ව්‍යාජ, අධ්‍යාත්මික බැඳීමක් නෙමෙයි. වෙළෙඳපොළේ විකිණිය හැකි තවත් එක් භාණ්ඩයක් විතරයි. ඉතින් මේ තත්කාලීන සමාජයේදී ආදරය වෙනුවට පවතින්නේ තෝරා ගැනීමක්; අනාගතයේ ලාභ ඉපදවිය හැකි ආයෝජනයක්. ඒ නිසා නටබුන් වූ ප්‍රේමයන් මත ඉකි බිඳ, වැළපෙන පෙම්වතුන්, පෙම්වතියන් අද දවසේ හොයා ගැනීම එච්චර පහසු දෙයක් නෙමෙයි.

ඒ කොහොම වුණත්, අද රස්තියාදුකාරයා කතා කරන්නේ පෙම් සබඳතා බිඳ වැටෙන එක්තරා වෙනස් ආකාරයක් පිළිබඳව. සමහර වෙලාවට පෙම් සබඳතා හිටි අඩියේ නවතිනවා. කාටවත් හේතුව තේරුම් ගන්න බෑ. මොකද හැමෝටම වගේ පේන්නේ පෙම්වතා සහ පෙම්වතිය එකිනෙකාට හරියටම පෑහෙනවා වගේ. රූපයෙන්, ගුණයෙන්, වත් පොහොසත් කමින්, පවුලේ තත්ත්වයෙන් දෙන්නා ඒ එකිනෙකා පරයන්නේ නෑ. ඒත් විවාහය වෙන්නේ නෑ. පුදුමයි නේද? ඒත් ඒක ඇත්තක්.

මේ කතාව රස්තියාදුකාරයා කාලෙකට ඉස්සර කියවපු කෙටි කතාවක තිබුණේ. කෙටි කතාවෙ නමවත් ලේඛකයා කවුද කියලාවත් රස්තියාදුකාරයාගේ මතකයට එන්නේ නෑ. ඒත් ඒ කතාවෙ සාරාංශය මේ වගේ. එක්තරා පාසලක තරුණ ගුරුවරයෙක් ඒ පාසලේම තරුණ ගුරුවරියකට පෙම් කරනවා. ගුරුවරිය ටිකක් දුර පළාතක. දවසක මේ ගුරුවරයා ඇගේ නිවෙසට යනවා. එදයින් පසු ඔහු ඇගෙන් ටික ටික දුරස් වෙනවා. එක් මොහොතක ඔහු ඇයටත් නොකියා වෙනත් පාසලකට මාරු වෙලා යනවා. දෙදෙනාගේ නොගැළපීමක් ගැන කාටවත් හිතා ගන්න බෑ. ඇත්තටම වෙන්නේ, මේ ගුරුවරයා එක්තරා නගරයකදී, සමහර විට කොළඹදී වෙන්නැති - දිනපතා දකින හිඟන්නෙකු හිටියා. එදා අර ගුරුවරියගේ නිවෙසෙදි හමු වෙන ඇගේ පියා මේ හිඟන්නා. ඔහු හිඟා කාලා තියෙන්නේ තමන්ගේ දුවට හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලබා දෙන්න. ඒත් තමන්ගේ තාත්තා සිඟා යදින බව ඇය දන්නේ නෑ. හිඟන්නාට මේ ගුරුවරයා ගැන මතකයක් නෑ. මේ විදිහට ගුරුවරයාගේ අෑත්වීමට හේතුව දන්නේ ගුරුවරයාම විතරයි.

එක පැත්තකින් තමන් ආදරය කරන වගේම තමන්ට ආදරය කරන පෙම්වතිය. ඇගේ කියන්න ‍ෙදාසක් නෑ. ඇගේ පියා හිඟන්නෙකුවීම ඇගේ වරදක් නෙමෙයි. එහෙත් හිඟන්නෙකුගේ දුවක හා ආවාහ වීම සම්මතයට අනුව කළ නොහැක්කක්. මේ උභතෝකෝටිකයට පිළිතුරක් කෙසේ සොයන්නද? එක්කෝ, සමාජය තඹ පිච්චියකට මායිම් නොකර අෑ හා විවාහ විය යුතුයි. නොඑසේනම් අෑව අමතක කළ යුතුයි. උත්තරයක් සොයා ගත නොහෙන ඔහු කරන්නේ හිටි අඩියේ පළා යෑම.

ලියෝ තෝල්ස්තෝයි ‘බාල් නැටුමෙන් පසු’ නම් කෙටි කතාව ලියන්නේ 1903දී. මේ කෙටි කතාව රස්තියාදුකාරයාට කියවන්න ලැබෙන්නේ පද්ම හර්ෂ කුරුණගේ විසින් පරිවර්තනය කරන ලද රුසියානු කෙටි කතා සංග්‍රහයෙන්.

මේ කතාව කියන්නේ තමන්වම කමකට නැති මිනිසෙකු ලෙස හඳුන්වා ගන්න ඉවාන් වසිල්යෙවිච්. ඔහු පළාත් බද විශ්වවිද්‍යාලයක සිටින අවධියේ ප්‍රීතිමත්, කෙළිලොල් තරුණයෙක්. ඔහුගේ සිත් දිනා ගත් තරුණිය වරෙන්කා. ඇගේ පියා යුද නිලදරුවෙක්. එක් රැයක වංශාධිපතියකුගේ ප්‍රිය සම්භාෂණයකදී ඔහු වරෙන්කා සමඟ කළ බාල් නැටුමෙන් සතුටට පත් වෙනවා. ඇය කෙරෙහි වූ ඔහුගේ ආදරය නිසා ඔහුට එදින පාන්දර නින්ද යන්නේ නෑ. වධ බෙර හඬක් සමඟ හොරණෑ නාදයක් ඔහුට වරෙන්කාගෙ නිවෙස අසල වෙල් එළියෙන් ඇසෙනවා. ඔහු එදෙසට ඇදෙනවා. හමුදා සෙබළ කාණ්ඩයක් පැන යෑමට තැත් කළ ටාටර් වරයකුට කස පහර දෙමින් රැගෙන යනු ඔහුට දක්නට ලැබෙනවා. එම කණ්ඩායම මෙහෙයවන්නේ වරෙන්කාගේ පියා. හදිසියේ ඉවාන්ව දකින ඔහු ඉවාන් දෙස රවා බලනවා. ඉවාන් ලැජ්ජාවෙන් එතැනින් ඉවත්ව යනවා. ඒ සිදුවීම ඔහුට අමතක කරන්න බෑ. එදා රෑ වෙරිවන තුරු මත්පැන් බිව් පසුයි ඔහුට නින්ද යන්නේ. වරින් වර ඔහු වරෙන්කාව හමු වුණත්, ඇගේ මඳ සිනහව ඔහුට සිහි ගන්වනන්නේ වෙල් එළියේදී දුටු ඇගේ පියා. අෑ කෙරෙහි වූ ඔහුගේ ප්‍රේමය ක්‍රමයෙන් ක්‍ෂය වෙනවා.

යුධ හමුදාවට බැඳීමට තිබූ ආශාවත් ඉවාන්ගෙන් බැහැර වෙනවා. ඔහු කිසිවක් නොකරන කමකට නැති මිනිසෙකු බවට පත් වෙනවා. ඔහුගේ ජීවත් වීමේ ආශාව මෙන්ම වරෙන්කා කෙරෙහි වූ දැඩි ප්‍රේමය එක් රැයක් පහන්වන්නට සුන්නද්දූලි වෙලා යනවා. ඇය කෙරෙහි වූ ගැඹුරු, මුදු හැඟීම අතුරුදන් වෙනවා. අහම්බයකින් ඇස ගැටුණු අනපේක්‍ෂිත සිදුවීමක් ඔහුගේ ආදරයට මෙන්ම මුළු ජීවිතයටද බලපාන්නේ ඒ විදිහට. මේ කතාවේ ටෝල්ස්ටෝයි ගෙන එන තර්කය වෙන්නේ මිනිසා පරිසරය අනුව හැදෙනවා නෙමෙයි. ඔක්කොම වෙන්නේ ඉබේටයි කියන එක.

මෙතැනදී අපි පද්ම හර්ෂ කුරණගේ ලියූ රුසියානු කෙටි කතා හි 148 පිටුව උපුටා දක්වමු.
‘මගේ ප්‍රේමය? එදා හිටන් මගේ ප්‍රේමය ටිකෙන් ටික මැලවිලා යන්න පටන් ගත්තා. අද පුරුදු පරිදි කල්පනා සහිතව මඳ සිනා පාන කොට වෙල් එළියේදී දුටු අන්දමට මට නිලධාරියා මතක් වෙනවා. එයින් මට අපහසුවකුත්, අසන්තෝෂයකුත් දැනුණා. මම ටිකින් ටික ඇය බලන්න යෑම අත හැරියා.
මගේ ප්‍රේමය ක්‍රමයෙන් නැති වෙලා ගියා. සමහර වෙලාවට සිදුවන දේවල හැටි ඔහොම තමයි. ඒ වගේ සිදුවීම් මිනිසෙකුගේ මුළු ජීවිතයටම බලපානවා. මුළු ජීවිතය වෙනස් කරනවා.’

රස්තියාදුකාරයා මෙතැනදී මතුකරන්නේ, මොන තරම් බලවත් ප්‍රේමයක් වුණත් දරාගත නොහැකි සිදුවීමක් හරහා දෙදරා ඉරිතළා යන බවයි. මෙතැනදී වැදගත් කාරණය නම් මේ සිදුවීම ඇතුළේ පෙම්වතිය කොහෙත්ම නෑ. ඇය එහෙම සිදුවීමක් දන්නෙවත් නෑ. ඒත් ඇගෙන් බාහිර, ඇගෙන් තොර එහෙත් ඇගේ පියා සම්බන්ධ අමානුෂික ක්‍රියා කලාපය අවසාන කරන්නේ ඇය අත්විඳින ඔහුගේ ආදරය. ඒ එක්ක විනාශ වෙන්නේ ඔහුගේ ජීවිතය.
මේ අත්දැකීම රුසියාවේ ඉවාන් වසිල්යෙවිච්ට පමණක් සීමා වූවක් කියලා දැන් ඔයාලා හිතනවා ඇති. කරුණාකර තමන්ගේ ගැටවර වියට ආපහු යන්න. එදා පටන් මේ දක්වා කාලය අනුලෝම ප්‍රතිලෝමව සිහිපත් කරන්න. ඔයා ජීවිතය ඇතුළේ, ආදරය ඇතුළේ රස්තියාදු ගහපු කෙනෙකු නෙම් ඔයාගේ ජීවිතයේ මේ වගේ සිදුවීමක් නැති වෙන්න බෑ.

බොහෝ වෙලාවට තමන් ආදරය කරන තරුණියට ඒ තරම් ම වෛර කරන තරුණයො ඔබට හමු වෙලා නැතිද? තරුණයෙක් තරුණියකට උමතු ලෙස ආදරය කරනවා. එහෙත් ඇය දකින විට ඔහුට මැවෙන්නේ අප්‍රසන්න මතකයක්. ඇගෙන් තොර ලෝකයක් ඔහුට නෑ. ඒත් අර අප්‍රිය සහගත මතකය එක්ක ඔහුට ජීවත් වෙන්නත් බෑ. හොඳයි ඔබ ඔහු නම් මොකක්ද ගන්න තීරණය?
ඔබ ආදරය කරන තරුණියගේ පියා, සාහසිකව මරා දැමූ ඔබේ පියාගේ ඝාතකයා බව ඔබට දැන ගන්නට ලැබුණොත්... 

ජේත්තුකාර රස්තියාදුව

රස්තියාදුකාරයා ගොම්මන් කළුවරත් එක්ක වේයන්ගොඩ සීගිරි සිනමා ශාලාවට රිංගුවා. ඒ ජයන්ත චන්ද්‍රසිරිගේ සමනල සංධ්වනිය නැරැඹීමේ අභිලාෂයෙන්. සමනල සංධ්වනියට කලින් මාස ගණනාවක් සීගිරිය බදු අරන් හිටියේ සිරි පැරකුම් ඒකෙදි ජනතාව පවුල් පිටින් අතීත කාමයට රොක් වුණා. සමනල සංධ්වනියත් එක්තරා ආකාරයකට අතීත කාමයක් තමයි. ඒත් ඒක නරඹන්න ජන ගංගාවක් නම් ගලන්නේ නෑ. බහුතරයක් ලාංකිකයෝ කියන්නේ ආත්මාභිමානය බිංදුවට සමාන කොටසක්. මෙයාලා බලාගෙන ඉන්නේ තිරයට හරි කමක් නෑ රජ කෙනකු පහළ වෙන තුරු. මොකද වන්දනාමාන කරන්න. බෞද්ධ දර්ශනය කෙසේ වෙතත් ලාංකිකයා හරියටම උකහාගෙන තියෙන්නේ දණ්ඩ නමස්කාරය තමයි. මේක හරියට ස්වාමි-සේවක සබඳතාව වගේ. ස්වාමියා කොයිතරම් සේවකයාව පීඩාවට පත් කළත්, සේවකයාට  ස්වාමියාගෙන් තොර පැවැත්මක් නෑ. තවමත් ප්‍රවේණිදාස ක්‍රමයේ හැව ඇරගන්න බෑ අපට. ඒ කතාව පැත්තකට දාමු. මොකද ලාංකික චින්තනය කියන්නේ ගස්, වැල් වගේ සොබාදහමට අයිති දෙයක් මිස සංස්කෘතික කාරණාවක් නෙවෙයිනේ. රස්තියාදුකාරයා සමනල සංධ්වනිය නරඹන්න ගියේ බරපතළ කුතුහලයකින්. ඒකට හේතුපාදක වුණේ එයාට එහෙන් මෙහෙන් ඇහුණු චිත්‍රපටයේ තේමා ගීතය. ඉකි ගසා හඬන අතීතයක කඳුළු එක්ක ගනුදෙනු කරනා මට මගේ නොවන මගේම ආදරයක් තිබුණා....... මේ කතාව අතීතයට සම්බන්ධ එකක් බව පැහැදිලියි. ඒත් මොකක්ද මේ මගේ නොවන මගේම ආදරය කියන්නේ? ඒක ටිකක් විතර ප්‍රහේලිකාත්මකයි. මගේ නොවන කියන්නේ මට අයිති නෑ කියන එක. මට අයිති නැති මගේ ආදරය කියන්නේ වෙන කාගෙවත් තරුණියකට ආදරය කරනවා වගේ තේරුමක්නේ. ඉතින් රස්තියාදුකාරයාට ඕනෑ වුණේ මේ මගේ නොවන මගේම ආදරය විඳින්න. කොහොමත් ආදර සාහිත්‍යයට එකතු වෙන්නේ සාම්ප්‍රදායික ආදර කතා හරි විවාහ හරි නෙවෙයිනේ. ඒ අතින් බලද්දී අසම්මත ආදරය කියන්නේ ආදරයේ සම්මතය වගේ. කොහොම හරි කමක් නෑ. රස්තියාදුකාරයා සමනල සංධ්වනියේ සාරාංශයෙන් පටන්ගන්නම්. සමනල සංධ්වනිය දිග හැරෙන්නේ 1992 අවුරුද්දේ ඉඳන් 2013 අවුරුද්ද දක්වා. ඒ කියන්නේ එස්.එම්.එස්. යුගයට පෙර ලියුම්වලින් සන්නිවේදනය වන යුගයේ පටන්. මේ කතාව ඇරැඹෙන්නේ වාදීෂ දේවින්ද වික්‍රමනායක කියන ගැටවරයාට අහම්බයකින් හමුවන ආදර හසුනකින්. ඒ පුන්‍යා නම් තරුණියක විසින් ඇගේ පෙම්වතා වන රේවතට ලියන ලද්දක්. ලියුමට අනුව ඔවුන් හැම අවුරුද්දෙම මාර්තු 07 නුවරඑළියේ කුමාරි උද්‍යානයේදී හමුවෙන්න නියමිතයි. ඉතින් වාදීෂ මාර්තු 7 වැනිදා කුමාරි උද්‍යානයට යනවා. ඒ පුන්‍යාට ලියුම භාරදෙන්න. පුන්‍යාව දැකගන්න වාදීෂට හැකි වුණත් 92 අවුරුද්දෙවත්, 93 අවුරුද්දෙවත් ලියුම පුන්‍යාට දෙන්න වාදීෂට බැරිවෙනවා. මේ ලියුම ගැන දැනගන්න වාදීෂගේ අයියා ලියුම වාදීෂගෙන් අරගන්නවා. ඔහු මාර්තු 7 වැනිදා ජීවිතයෙන් අමතක කරන්න වාදීෂට බලකරනවා. යළි අපට වාදීෂ හමුවෙද්දී ඔහු ජනප්‍රිය සංගීතවේදියෙක්. විවාහක එක් දරු පියෙක්. ඒත්, ඔහු තදින් බීමට ඇබ්බැහිවෙලා. 2013 පෙබරවාරියේ දවසක වාදීෂගෙ උපන් දිනය. එදා වාදීෂගෙ අයියා අර පුන්‍යාගේ ලියුම වාදීෂ අතට පත්කරනවා. 2013 මාර්තු 7 යළි වාදීෂ කුමාරි උද්‍යානයට යනවා. අවුරුදු 21ට පසු ඔහුට පුන්‍යා හමුවෙනවා. මේ වෙද්දී පුන්‍යාගෙ සැමියා රේවත, පුදුමාතලන් ක්‍රියාන්විතයේදී මියගිහින්. වාදීෂ, පුන්‍යාගෙන් සමුගන්නේ ඔහුගේ සංගීත සංධ්වනිය නැරැඹීමට ඇයට ආරාධනා කරමින්. එහිදී ඔහු පුන්‍යාට ඇගේ ලිපිය භාර දෙනවා. ඒ මෙසේ කියමින්. ‘මට මගේ ළඟට එන්න දෙන්න.’ හීනෙන් හිනැහී තුන් යම මා රවටා මැදියම් මහ රෑ අදටත් හිත ඉගිළෙනවා නින්දෙන් ඇහැරී කළුවරේම යළි සොයනා මට මගේ නොවන මගේම ආදරයක් තිබුණා..... වාදීෂ ආදරය හඳුනාගන්නේ පුන්‍යාගේ ලියුමෙන්. මුලින්ම ඔහු ලියුමේ පිට කවරය සොයන්න වෙහෙස ගන්නවා. ඒක හරියන්නේ නෑ. ඊළඟට ඔහු 92 මාර්තු 7 කුමාරි උද්‍යානයට යනවා. පළමුවෙන් ඔහු ලියුම දෙන්නේ වැරැදි තරුණියකට. ඊළඟට ඔහු පුන්‍යාව දකිනවා. ඔහු අෑ පසුපස යනවා. එතැනදී ඔහු පුන්‍යාගේ නවාතැනේ තරුණියන්ගේ ගුටි පූජාවකට ඉලක්ක වෙනවා. නැවත ඔහු පුන්‍යාගේ නවාතැනට යද්දී ඇය එතැනින් යන්න ගිහින්. ලියුමෙන් මිදෙන්න ඔහු එය දිය ඇල්ලකට විසිකරනවා. ඒත් නැවතත් එය ඔහුට ලැබෙනවා. ඊළඟ අවුරුද්දේ ඒ කියන්නේ 93 අවුරුද්දේ මාර්තු 7 ඔහු යළි කුමාරි උද්‍යානයට යනවා. එතැනදී පුන්‍යාට හිරිහැර කරන්න සැරසෙන පාදඩයකුට ඔහු පහර දෙනවා. ඒ මැරයන්ගෙන් ඔහු ගැලවෙන්නේ අමාරුවෙන්. එතැනදීත් ඔහුට පුන්‍යාව මඟ හැරෙනවා. වාදීෂ ජීවත්වෙන්නේ පුන්‍යාගේ ලියුම හිතේ දරාගෙන. පුන්‍යාගේ වචන ඔහුගේ හිතේ නින්නාද වෙනවා. ඔහු පුන්‍යාව හමුවෙලා ලියුම ඇයට භාරදෙන්න මහත් වෙහෙසක් දරනවා. අනපේක්‍ෂිත ගැටුම්වලට මැදිවෙනවා. ඔහුගේ මේ මහන්සිය, ශ්‍රමය එක්ක ඔහුගේ හිතේ පුන්‍යා ගැන ආදරයක් ඇතිවෙනවා. මේ ලක්‍ෂ්‍යයේදී තමයි වාදීෂගේ අයියා, වාදීෂගෙන් පුන්‍යාගේ ලියුම උදුරාගන්නේ. ඒත් අවුරුදු 21ක් පුරාවට වාදීෂ ජීවත්වෙන්නේ පුන්‍යා ගැන මතකයේ. ඔහුට ඇයව මොහොතකටවත් අමතක වෙන්නේ නෑ. ඔහුගේ ගීතයන්ට පාදකවෙන්නේ මේ අහිමි ආදරයේ වේදනාව. වාදීෂ සැබැවින්ම විඳින මානසික පීඩාව. ළතැවුල. ඒ නිසයි ඒ ගීත සාර්ථක වෙන්නේ. ඔහුගේ හදවතේ ගැඹුරුම වේදනාව සුන්දර ශෝක ගීතයන් නිර්මාණය කරනවා. 2013 පෙබරවාරියේදී වාදීෂට, පුන්‍යාගේ ලියුම ආපසු ලැබෙනවා. ඒ වාදීෂගේ අයියාගෙන් වාදීෂට ලැබෙන උපන්දින තෑග්ග. එතැනදී වාදීෂගේ සොහොයුරාගේ කතාවෙන් වාදීෂගේ ජීවිතය නිරාවරණය වෙනවා. අපි දැනටමත් වාදීෂ මධුලෝලියකු බව දන්නවා. ඒත් ඒ කලාකාරයන්ගේ සාමාන්‍ය විදිය කියලා අපට හිතහදාගන්න බෑ. වාදීෂ, පුන්‍යා ගැන මතක මත්වතුරේ දිය කරන්න උත්සාහ ගන්නේ. ඒත් ඒක අසාර්ථක වෑයමක්. මේ වෙද්දී වාදීෂ, විවාහක එක්දරු පියෙක්. සෞන්දර්යා, ඔහුගේ බිරිය ආදරයක කූටප්‍රාප්තිය නෙවෙයි. යෝජිත විවාහයක ප්‍රතිඵලයක්. ඒත් ඇය වාදීෂට ආදරෙයි. වාදීෂව විවාහ කරවන්නේ, ඔහුගේ නිමක් නැති පෙම් පටලැවිලි නිසා තරුණියන් අසරණ වීම වළක්වන්න. ඒ බව පවසන්නේ වාදීෂගේ අයියා. ඒත් මෙතැනදී වාදීෂ සල්ලාලයකු ලෙස සලකන්න බෑ. මේ කෙටි පෙම් සබඳතා කලාකරුවන්ගේ පැෂන් එක විදියට ගන්නත් බෑ. පුන්‍යාගේ මතකත් එක්ක වාදීෂට වෙන පෙම් සබඳතාවක් දිගටම පවත්වාගෙන යන්න බෑ. වරින් වර මතකයට එන පුන්‍යා වාදීෂගේ පෙම් සබඳතාවල නිමාව සටහන් කරනවා. ඒ නිසයි ඔහුට ස්ථීර ආදරයක් ඇති නොවෙන්නේ. බැලූ බැල්මට මේ කතාව විශ්වාස කරන්න බෑ වගේ. කොහේද ඉන්න පෙම්වතියක් එයාගේ පෙම්වතාට ලියපු ආදර හසුනක් වෙන කෙනකුගේ ජීවිතයට මේ තරම් බලපෑමක් කරයිද? ඒත් අපි හැමෝම දැන හෝ නොදැන මේ වගේ අතීත කතාවක් එක්ක ජීවත්වෙනවා කිව්වොත් ඔයාලා විශ්වාස කරනවද? කවුරු අකැමැති වුණත් ඇත්ත ඒක තමයි. අපේ වර්තමාන ජීවිතය කියන්නේ අපිට මතක හෝ අමතක අතීත සිදුවීමක ප්‍රක්ෂේපණයක්ම විතරයි. අපි මේ කතාව තවත් පැහැදිලි කරගන්න බලමු. මවගේ ගර්භාෂයේ වැඩෙන කලලය මෙලොව එළිය දකින්නේ ළදරුවෙක් විදියට. මේ ළදරුවා බිහිවෙන්නේ භාෂා ලෝකයට. එයා බහ තෝරන්න ගන්නවා. ළදරුවා දරුවෙක් වෙලා ඊගාවට ළමයෙක් වෙනවා. ඊටත් පස්සේ යොවුන් විය. අධ්‍යාපනය ඉවර වෙලා රැකියාවක්. එතැන්නි පස්සේ පරස්තාවක්, සාමාන්‍යයෙන් කෙනකු අත්විඳින ජීවිතය මේකයි. දෘශ්‍යමානය සත්‍ය නම් කෙනකුගේ ජීවිතය පටන්ගන්නේ එයා මෙලොව එළිය දැකපුදා ඉඳන්. සත්‍ය නම් කෙනකුගේ පසුකාලීන ජීවිතය කියන්නේ මීට වෙනස් දෙයක්. කෙනකුට තමන්ගේ ළමා කාලයේදී විඳින්නට සිදුවන දරාගත නොහැකි අත්දැකීමක් හරහා තමයි එයාගේ වර්තමානය නැත්නම් අනාගතය තීරණය වෙන්නේ. බොහෝ වේලාවට මේ දරාගත නොහැකි අත්දැකීම කෙනකුගේ මතකයේ නෑ. ඒත් එයාගේ ජීවිතය තීරණය වෙන්නේ එයාට අමතක එයාගේ යටි සිතට මතක මේ සිදුවීම එක්ක. දැන් ඔයාලට වාදීෂව තේරුම්ගන්න පහසුයි. එයාගේ ජීවිතයේ මුල් කාලයේ හමුවන ආදර හසුන එයාව කැලඹීමකට පත්කරනවා. ඒ හසුන පුන්‍යාට භාරදෙන්න එයාට බැරි වෙනවා. ඒත් එයාගේ ජීවිතයේ පසු කාලයට බලපාන්නේ මේ හසුන. ඒ වාදීෂ ආදරය හඳුනාගන්න විදිය. ඇත්තටම වාදීෂ ආදරය කරන්නේ පුන්‍යාට. ඒ ආදරය එයාට දැනෙන්නේ පුන්‍යාගේ වදන් අතරින්. වෙන තරුණියකට හිත නොයන්න තරම් ඒ අත්දැකීම ගොඩක් ප්‍රබලයි. එයාට සෞන්දර්යා විවාහ කරගන්න සිදුවෙනවා. ඒත් එයා බැඳිලා ඉන්නේ පුන්‍යා එක්ක. අන්තිමට පුන්‍යා වාදීෂගේ සංගීත සංධ්වනිය රසවිඳින්න එනවා. එතැනදී වාදීෂ පුන්‍යාට එයාගේ ආදර හසුන භාරදෙනවා. කඳුළු සලන පුන්‍යාගේ මුහුණ වාදීෂගේ මුහුණට සමීප වෙනවා. ඇත්ත නම් වාදීෂත් පුන්‍යාත් එකිනෙකා වැලඳගන්න ඕනෑ. ඒත් මේ වෙද්දී පුන්‍යා වියපත්. වාදීෂ එක් දරු පියෙක්. එක් වෙන්නට ඉඩක් නැති අවකාශයක්. පුන්‍යාට පුන්‍යාගේ ලියුම දෙනවාත් එක්කම වාදීෂ පුන්‍යාගෙන් අෑත් වෙනවා. මේක හරියට මනෝ විශ්ලේෂණයකදී කෙනකු තමන්ගේ මානසික රෝගයේ මූල බීජය හඳුනාගන්නවා වාගේ. එතැනින් පස්සේ එයාට සාමාන්‍ය ජීවිතයකට යන්න පුළුවන්. කොහොම වුණත් කෙනකුගේ ජීවිතය කියන්නේ එයා සබුද්ධිකව හසුරුවන දෙයකට වඩා දැන හෝ නොදැන එයාගේ මතකයේ සනිටුහන් වුණු අමතක නොවන අතීත මතකයක ප්‍රක්ෂේපණයක් බව යළිත් අවධාරණය කරන්නම්. රිදුමක් වාගේ කිසිදා සුව නොවනා සුසුමින් විතරක් නිරතුරුවම පිරිමදිනා උහුලනු බැරි තැන උණු කඳුළුම වගුරුවනා මට මගේ නොවන මගේම ආදරයක් තිබුණා...

ජේත්තුකාර රස්තියාදුව

අවුරුදු අටකට පෙර මා ඔබ දුටුවේ ඔබ සර්කස් බලමින් සිටියදීය. ඒ මොහොතේම මම මටම මෙසේ කියාගතිමි; ‘මම ඇයට ප්‍රේම කරන්නේ අෑ වැනි කිසිවකු - සතෙකු, ගහක්, කොළක්, තාරකාවක්, ඇයට වඩා සුන්දර සුකුමාර කිසිම මනුෂ්‍යයකු මේ ලොව නොමැති හෙයිනි.’ මේ පොළොවේ සියලුම සුන්දරත්වය ඔබ තුළ ගැබ් කොට ඇතිවාක් මෙනි. හිතා බලන්න! මම මොනව කරන්නද? වෙන නගරයකට පලා යන්නද? එහෙත් මගේ හදවත හැම විටම ඔබ ළඟය. ඔබගේ පා ළඟය. මගේ හදවත හැම විටම ඔබ පිළිබඳ සිතිවිලිවලින්, ඔබ පිළිබඳ සිහිනවලින් පෙම්බර උමතුවකින් පිරී ඇත.’ ඔබ මේ කියැවූයේ වේරා නිකොලායෙව්නා කුමරියට පෙම් බැඳි ෂෙල්ට්කොෆ් නම් මානවකයා සිය දිවි තොරකර ගැන්මට පෙර වේරා කුමරිය වෙත යැවූ ලිපියේ කොටසකි. සිය ප්‍රේමයෙන් මිදෙන හසරක් නොමැතිව මරු වසඟයට ගිය ෂෙල්ට්කොෆ් අපට හමුවන්නේ ඇලෙක්සන්දර් කප්රින් විසින් 1910 දී රචනා කරන ලද රත්මිණි වළල්ල කෙටි කතාවෙනි. වේරා කුමරිය විවාහක කතකි. ඇගේ සැමියා රදළ නායකයකු වූ ෂේයින් කුමරුය. සැප්තැම්බර් 17ට යෙදී තිබෙන වේරා කුමරියගේ උපන් දින දා ඇයට එවැන්නකු හඳුනාගත නොහැකි වුණු උපන්දින ත්‍යාගයක් ලැබේ. ඒ රත්මිණි වළල්ලකි. එයට වගකිව යුත්තා ෂෙල්ට්කොෆ් නමැති අයකු බව දැනගන්නා ෂෙයික් කුමරු හා වේරා කුමරියගේ සොහොයුරු නිකොලොයි ඔහුව සොයා යයි. වේරා කෙරෙහි වූ ප්‍රේමයෙන් මිදෙන්නට ෂෙල්ට්කොෆ්ට නොහැකිය. එහෙත් එය වේරාට කරදරයකි. ඇගේ යුගදිවියට බාධාවකි. එහෙයින් ෂෙල්ට්කොෆ්, වේරා කුමරියගේ යහපත උදෙසා සිය ආදරයත් දරාගෙන අවසන් ගමන් යයි. ප්‍රේමය වෙනුවෙන් දිවි පිදූවන් ගැන අතීත කතා අපි කොතෙකුත් අසා ඇත්තෙමු. මතකයෙන් අෑත් කළ නොහැකි ප්‍රේමය හමුවේ මත්පැනට ගොදුරුව ජීවිතය කාලකණ්ණි කර ගත්තවුන්ද දුලබ නොවේ. එහෙත් ඒ බොහෝ විට බිඳුණු ප්‍රේමයන් හමුවේයි. මෙතැනදී අපේ ෂෙල්ට්කොෆ් ඔවුන්ගෙන් ඉඳුරාම වෙනස්ය. වේරා කුමරිය සමඟ ඔහුගේ සුළු හෝ පෙම් සබඳතාවක් නොවීය. හරියටම නම් ෂෙල්ට්කොෆ් යනු ඒක පාක්‍ෂික පෙම්වතෙකි. වසර අටක් පුරාවට ඔහුගේ හිතෙහි රැඳී සිටියේ වේරා කුමරිය පමණි. අෑ පිළිබඳ ඔහුගේ මතකයන්හි ඔහු නොවීය. ඔහුගේ දිවියේ වටිනාම දේ වූයේ වේරා කුමරිය උත්සවයක බාල් නැටුමකදී පුටුවක් උඩ අමතක කර දමා ගිය ලේන්සුවක් හා තමාට ලියන්නට එපා යැයි අෑ ඔහුට එවූ ලියුම් කැබැල්ලකි. ඒ හැරෙන්නට ඇයට අමතකව ගිය අෑ අතේ වූ කලා ප්‍රදර්ශනයක පත්‍රිකාවකි. ඔහු අෑ පිළිබඳ කෙතරම් විමසිල්ලෙන් සිටියේද යත්, ඇය බිතෝවන්ගේ සංගීතය ඇසීමට නිතර යන බව ඔහු දනියි. කෙසේ වුව ඔහු සිය දිවියෙන් සමුගන්නට පෙර, තමා දැඩිව ඇළුම් කළ ඒ සිහිවටන පුලුස්සා දැමුවේය. ඒ වේරා කුමරිය තම මරණයට ගෑවීම වැළැක්වීමටය. පුම ඉතිරි බේදයකින් තොරව ආදරය කිරීමට මෙන්ම ආදරය ලැබීමට මිනිස් වග ආශා කරති. එහෙත් ජීවිතයේ සත්‍ය ස්වභාවය වූ කලී වෙනස් වීමයි. එබැවින් ආදරය යන්න මෙතැනදී නම් ස්ත්‍රී පුරුෂ ලිංගිකයන් අතර බැඳීම යනු බොහෝවිට නියතයක් නොව විචල්‍යයකි. ආදරයෙන් බැඳුණු දෙදෙනකු වුව යම් මොහොතක දුරස්වන්නට ඉඩ ඇත. නොඑසේ නම් ආදරයේ කූටප්‍රාප්තිය වූ විවාහයෙන් අනතුරුව පවා සැමියා හෝ බිරිය වෙනත් සබඳතා සොයා යෑමේ ප්‍රවණතාවක් ඇත. ආදරය දෝර ගලා යද්දී විවාපත්වන්නන් පවා සිය සහකරු හෝ සහකාරිය වෙනුවට නව සබඳතා කරා ඇදී යෑම බැලූ බැල්මට වරදක් ලෙස පෙනුණද අද සාමාන්‍යකරණයට ලක්වූවකි. මෙබඳු වූ ලෝකයක ෂෙල්ට්කොෆ් සුවිශේෂයකි. ඔහු තමා ආදරය කරන එහෙත් තමාට පෙරළා ආදරයෙන් ප්‍රතිචාර නොදක්වන වේරා කුමරියගෙන් දුරස්වීම වෙනුවට මරණය ඉත සිතින් වැලඳ ගනී. ඕනෑම අයෙක් තමා වෙනුවෙන්ම කැපවුණු, තමාටම පමණක් ආදරය කරන පෙම්වතකු හෝ පෙම්වතියක රහසින් ප්‍රාර්ථනා කරති. කලාතුරකින් කෙනකුට සිය ජීවිතයේදී වරක් පමණක් අත්විඳින්නට ලැබෙන මෙබඳු දිව්‍යමය ප්‍රේමයක්, බොහෝවිට ජීවිතයට ළංවීමට පෙර මඟහැරේ. තරුණයෙක් තරුණියකට ආදරය කරයි. එහෙත් ඔහු තම ආදරය ප්‍රකාශ කිරීමට මැලි වේ. සිත පුරා ආදරය පුරවාගෙන තමා ප්‍රතික්ෂේප වේ යන බියෙන් ඔහු කල් මරයි. මේ වනවිට ඇය වෙනකකුගේ පෙම්වතියකි. එහෙත් ඔහුට ඇයව සිය සිතින් ඉවත් කරගත නොහැකිය. මේ ලෙස සැබෑ ආදරය යන්න සාක්ෂාත් වීමට පෙරාතුව අත්හැරෙන්නකි. ගුවන් විදුලියෙන් දහස් ගණනක් විරහ ගී ඇසෙන්නේත්, සාහිත්‍යයට බිඳුණු පෙම් කතා එකතු වන්නේත් මේ සාක්‍ෂාත් නොවුණු ප්‍රේමය නිසාය. ඔබ සිතින් ආදරය කළ ඔබේ සිත් ගත් තරුණිය යම් දිනෙක ඔබ ඇය වෙනුවෙන් තවමත් වෙනකකු නොපතන බව දැනගතහොත්.... එවිට ඇය බිරියක, මවකව සිටියත් ඔබ වෙනුවෙන් කඳුළක් නොහෙළාවිද? ජීවිතයේ කෙනකු විඳින්නට ආශා කරන ඒ ආත්ම පරිත්‍යාගශීලී ප්‍රේමය තමාට මඟහැරුණු බව ඇය වටහාගනු ඇත. ආදරය යන්නට නිර්වචන සපයන්නට පටන් ගැනුණේ අද, ඊයේ නොවේ. ඒ මිනිසා භාෂා ලෝකයට ඇතුළුව ස්ත්‍රී පුරුෂ මිනිස් සබඳතා අර්ථ ගන්වන්නට පටන්ගත් විටය. එක් අතකින් මානසික රෝගයක් ලෙසට තර්ක කළ හැකි ආදරය සංකීර්ණ මනෝ භාවයකි. ඔබට තරුණියක හමුවේ. ඇය ඔබ ප්‍රාර්ථනා කළ පෙම්වතිය බව ඔබට වැටහේ. ඇගේ ගතිගුණ ඔබ ආශා කළ ඒවාය. දැන් ඔබ ඇගේ පෙම්වතාය. ඇය ඔබේ පෙම්වතියයි. මේ ආදරය යනු බොහෝවිට වරදවා වටහාගත් එකකි. ඔබ තරුණියක වෙත ඇදී යන්නේ ඇය ඔබේ යටි සිතේ රැඳුණු රුවට සමරූප වීම හේතුවෙනි. ඇයට ආකර්ෂණය වූ ඔබ දකින, ඔබ ආශා කරන ඇගේ ගතිලක්‍ෂණ යනු ඇගේ සත්‍ය ගති ස්වභාවය නොවේ. ඒ ඔබ අෑ වෙත ආරෝපණය කළ, අෑ තුළ තිබිය යුතුයැයි ඔබ අපේක්‍ෂා කරන ගති ලක්‍ෂණයි. එබැවින් ඔබේ පෙම්වතිය යනු ඔබ ආශා කරන ගුණාංග ඔබ විසින්ම ආරෝපණය කරන ලද සජීවී ස්ත්‍රී රූපයකි. රස්තියාදුකාරයාට, ෂෙල්ට්කොෆ් පිළිබඳ කතා කරන්නට සිදුවන්නේ ඔහු ඔබ මෙන් හිමිකරගැන්මේ අපේක්‍ෂාවෙන් තොරව නොමසුරුව පෙම් කරන ආදරවන්තයකු බැවිනි. වේරා කුමරිය උසස් සමාජ පන්තියකය. ඇගේ සැමියා රදළ නායකයෙකි. ඇගේ පන්තිය පිළිබඳ ඔහුට වැටහීමක් නැත. එබැවින් ඔහුගේ ආදරය කොන්දේසි විරහිත එකකි. යටත්විජිත පිරිසෙයින් පෙරළා ආදරයවත් අපේක්‍ෂා නොකර හිමිකර ගැන්මේ බලාපොරොත්තුවකින් තොරව ඔබට තරුණියකට හෝ තරුණයකුට ආදරය කළ හැකි නම් ඇගේ මතකයෙන් ඔබට මිදිය නොහැකි නම් වේරා කුමරියට මඟහැරුණු ආත්ම පරිත්‍යාගශීලී සැබෑ ප්‍රේමය එයයි. අද දවසේ ෂෙල්ට්කොෆ්ගේ ආගමනයක් දැකීම විරලය. ඔහු මෙන් ආදරය සිත පුරා පැතිරුණු මානවකයන්ට අද කවරකු හෝ සමඟ විවාහ වීමට සිදුවේ. ඒ සමාජයට බියෙනි. කල වයස ගෙවෙන විට තනිව සිටීම අවමානයට කරුණකි. සැමදා කඩෙක් කෑමට නොහැකි නිසා බත් පත සරිකරන ගැහැනියක, මහලු වූ කල වැඩිහිටි නිවාසයකට යෑමේ බියෙන් සැලකුම් ලබන්නට දූ දරුවන් සෑදීම මේ විවාහයේ අපේක්‍ෂාවයි. ෂෙල්ට්කොෆ් ලෙස වෙඩි තබාගෙන සිය පරම්පරාව අපහාසයට ලක් කිරීමට ඔහුට නොහැක. එබැවින් අපට කළ හැක්කේ ෂෙල්ට්කොෆ් වෙනුවෙන් අවුරුදු දහස් ගණනකට වරක් පැමිණෙන එම උදාර ප්‍රේමය වෙනුවෙන් බිතෝවන්ගේ මෙම වාදනයට සවන් දීමයි. වේදනාව, දුක හා මරණය කරා බැගෑපත්ව ප්‍රීති සහගතව විනාශයට ගිය ජීවිතයක් මිහිරි නාදය තුළින් ඔබට පෙන්වමි. මැසිවිල්ල, අවලාදය හෝ ආඩම්බරකමේ ශෝකය හෝ වැනි කිසිවක් මම නොදන්නෙමි. ඔබගේ නාමයට ආශීර්වාද වේවා! ඔව්. දුක, ලේ සහ මරණය මම කල් තියා දකිමි. ආත්මයෙන් ශරීරය වෙන් කිරීම අමාරු යැයි සිතමි. එහෙත් සුන්දර ප්‍රශංසාව, හැඟීම්බර ප්‍රශංසාව, සාන්ත ප්‍රේමය මම ඔබට දානය කරමි. ඔබගේ නාමයට ආශීර්වාද වේවා! ඔබගේ හැම පියවරක්ම, හැම මඳ සිනාවක්ම, හැම බැල්මක්ම, හැම අඩි ශබ්දයක්ම මම මෙනෙහි කරමි. මගේ අන්තිම සිහි කිරීම් මිහිරි ශෝකයක් තුළ සුමුදු සුන්දර ශෝකයක් තුළ ගැබ්වී ඇත. එහෙත් මම ඔබගේ ශෝකයේ හේතුවක් නොවෙමි. දෙවියන්ගේ කැමැත්ත, ඉරණම අනුව නිහඬව හුදකලාව මම යන්නෙමි. ඔබගේ නාමයට ආශීර්වාද වේවා! මගේ සෝබර මිය යන පැයෙහි මම ඔබ අබිමුව පමණක් යදිමි. මටද ජීවිතය සුන්දර වන්නට තිබිණි. නොකොඳුරන්න, මගේ අසරණ හදවත නොකොඳුරන්න. මගේ ආත්මය තුළින් මම මරණය කැඳවමි. එහෙත් මගේ හදවත ඔබ සඳහා කෙරෙන ප්‍රශංසාවෙන් පිරී ඇත. ඔබගේ නාමයට ආශීර්වාද වේවා! ඔබවත් - ඔබ වටා සිටින අයවත් ඔබ කොතෙක් සුන්දරදැයි නොදනිති. වේලාව වදී. දැන් වේලාව හරි. මරණාසන්න ජීවිතය අවසන්වන දුක්බර මොහොතේ මම තවමත් ගයමි. ඔබට මහිමය අත්වේවා! දැන් එය - සාන්ත මරණය - පැමිණෙයි ඔබට මහිමය අත්වේවා! (උපුටාගැනීම) රත්මිණි වළල්ල - අලෙක්සන්දර් කැප්රින්